45% van de Vlaamse huishoudens heeft een vaatwasser, die ze gemiddeld 7 keer per week gebruiken. Onderzoek wees uit dat de vaatwasmachine vaker dan de wasmachine wordt opgestart zonder dat ze volledig gevuld is.
Voor wasmachines zijn er tussen de verschillende merken nog steeds grote verschillen in waterverbruik (en zelfs tussen verschillende types van één merk). Voor een 40°-was voor katoen komen sommige toestellen toe met 41 liter. Andere types hebben 70 liter nodig. Op hun volledige levensduur (gerekend aan 10 jaar, 5 wasbeurten per week) verspilt deze laatste machine zowaar 75.400 liter. Dat is zowat de helft van het volledige jaarverbruik van een gezin van 4 personen. Voor wasmachines komt het er op aan een toestel te kiezen dat expliciet zuinig werkt bij 40° en 60° (de best geschikte temperatuur voor een doorsnee was). Om een keuze te maken kan je je baseren op het Europees energielabel. Dit beschouwt in de eerste plaats de energiezuinigheid (klasse A is het meest zuinig, met maximaal 0,95 kWh per wasbeurt), maar ook het waterverbruik wordt genormeerd (maximum 55 liter). Let wel: binnen de A-klasse zijn er nog grote verschillen in verbruik. Ook bij vaatwassers zijn er grote verschillen in waterverbruik. De laatste jaren zijn de toestellen effectief zuiniger geworden. Kies er bij voorkeur één met een waterverbruik van 11 à 15 liter per afwasbeurt (ook hier: de betere A-klasse).
Klassieke was– en afwasmachines worden gevuld met koud water, dat elektrisch wordt opgewarmd in de machine. Door het zeer bescheiden rendement van omzetting in de elektriciteitscentrale is het totale rendement van deze opwarming laag (circa 25%). Als je een (af)wasmachine kan vullen met warm water (hot-fill) van een (niet-elektrisch) warmwatertoestel, is het rendement veel hoger. Dit vertaalt zich in een lager energieverbruik, een financieel voordeel en een forse milieuwinst (minder uitstoot van gassen). Het (af)wassen bij hot-fill duurt ook minder lang, omdat het water niet in de machine opgewarmd hoeft te worden.
Een echte hot-fill machine heeft twee aansluitingen (een 'koude' en een 'warme') en volgens de fase van het programma wordt koud of warm water ingenomen (gedeeltelijke hot-fill). Een afwasmachine gebruikt in verhouding meer warm dan koud water per afwasbeurt. Hier kan 'volledige hot-fill' tot energiebesparing leiden. Door een gewone afwasmachine (met één aansluiting) alleen op de warme leiding aan te sluiten blijkt men toch nog energie te besparen; uiteraard is de winst kleiner dan bij gedeeltelijke hot-fill. Er bestaan zogenaamde 'hot-fill voorschakelkastjes'. Ze worden aangesloten op de koude en warme leiding en regelen vervolgens de gewenste watertoevoer voor een wasmachine. Met zo'n apparaatje kan een gewone wasmachine, met enkele waterinlaat, toch volgens het hot-fill principe werken.
Hoeveel energie je kan besparen met hot-fill is afhankelijk van het opwekkingsrendement van je warmwatertoestel en van de wachttijd voor warm water bij aansluiten. Een lange wachttijd betekent immers dat nog relatief veel koud water in de (af)wasmachine loopt, wat alsnog elektrisch verwarmd moet worden. Hot-fill toestellen plaats je dus dicht bij de boiler of naverwarmer (maximum 2 liter koud water vooraleer warm water beschikbaar is). De vaat wassen met hemelwater wordt afgeraden wegens gezondheidsrisico's. Een gecombineerde aansluiting (warm drinkwater en koud hemelwater) is verboden vanwege het gevaar voor besmetting van het leidingwaternet.